Με ένα ιστιοφόρο σκάφος μπορούμε να πάμε οπουδήποτε. Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να ταξιδέψουμε απευθείας προς οποιαδήποτε κατεύθυνση. Υπάρχει ένας τομέας στον οποίο δεν μπορεί ένα ιστιοφόρο σκάφος να ταξιδέψει.
Αυτός είναι ένας τομέας κόντρα στον άνεμο κοντά στις 90 μοίρες. (45 μοίρες δεξιά από την διεύθυνση του ανέμου και άλλες 45 αριστερά)
Ένα σκάφος λοιπόν, μπορεί να είναι δεξίνεμο αν έχει τον άνεμο από τη δεξιά του πλευρά και αριστερήνεμο αν έχει τον άνεμο από την δεξιά του πλευρά. Πέρα από αυτό τον τομέα λοιπόν, το σκάφος μπορεί να ταξιδέψει σε οποιαδήποτε άλλη κατεύθυνση σε σχέση με τον άνεμο.
Υπάρχουν δυο σημεία στα οποία το σκάφος από δεξίνεμο γίνεται αριστερήνεμο και αντίστροφα. Αυτά είναι όταν στρίβοντας η πλώρη του περνάει από την διεύθυνση που έρχεται ο άνεμος και όταν η πλώρη του περνάει από την διεύθυνση προς την οποία πηγαίνει ο άνεμος. Αυτές οι μανούβρες είναι:
- Τακ (αναστροφή): όταν η πλώρη μας περνάει από την διεύθυνση από την οποία έρχεται ο άνεμος
- Πότζα (υποστροφή): όταν η πλώρη μας περνάει από τη διεύθυνση στην οποία πηγαίνει ο άνεμος.
Προφανώς ένα σκάφος για να κάνει τακ πρέπει να ταξιδεύει όρτσα και ορτσάροντας απότομα μέσα στον τομέα στον οποίο δεν μπορεί να ταξιδέψει, με την φόρα που έχει, καταφέρνει να κάνει το τακ και να ταξιδέψει εκ νέου όρτσα από το αντίθετο μπράτσο. (αν ήταν αριστερήνεμο το σκάφος γίνεται δεξίνεμο ή αντίστροφα)
Αντίστοιχα, ένα σκάφος για να κάνει πότζα, πρέπει να ταξιδεύει πρίμα. Αν ταξιδεύει κατάπριμα τότε μπορεί να κάνει όσες πότζες θέλει, και να γίνεται αριστερήνεμο ή δεξίνεμο αντίστοιχα χωρίς να αλλάζει την πορεία του. Ο άνεμος έρχεται εντελώς από πίσω και έτσι μπορεί το πανί να είναι από όποια πλευρά θέλει κανείς. Όμως, κατάπριμα δεν ταξιδεύουμε συχνά. Υπάρχουν 2 λόγοι. Ο πρώτος έχει να κάνει ότι με μια μικρή αλλαγή του ανέμου, μπορεί να κάνουμε μια πότζα χωρίς να το θέλουμε και η κίνηση της μάτσας να χτυπήσει κάποιον που δεν το περιμένει. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι στα κατάπριμα έχουμε τον λιγότερο δυνατό φαινόμενο άνεμο και είναι εν γενεί μια αργή πλεύση. Έτσι ταξιδεύουμε δευτερόπριμα. Ο άνεμος μας χτυπάει από την σοφράνο γωνία του σκάφους. Έτσι, για να κάνουμε μια πότζα, χρειάζεται να ποδίσουμε και να περάσουμε την πλώρη μας από την κατεύθυνση στην οποία πηγαίνει ο άνεμος και να ταξιδέψουμε εκ νέου δευτερόπριμα από την άλλη πλεύση. (αν ήμασταν δεξίνεμοι γινόμαστε αριστερήνεμοι και αντίστροφα)
Και στο τακ και στην πότζα τα πανιά φουσκώνουν από την αντίθετη πλευρά από αυτή που μέχρι τώρα ήταν φουσκωμένα.
